GÜNDEM

AB Komisyonu tarafından açıklanan Türkiye için katılım ortaklığı belgesi uyarınca ulusal program

Tarım, tam üyelik durumunda Türkiye-AB ilişkilerinde en sorunlardan biri ve üzerinde en fazla tartışmaların yapılacağı konu olacaktır. Türk tarımının uyumunun ön görüldüğü OTP sürekli bir reform süreci içerisindedir. OTP reformlarının bir özelliği reformlarının çoğunlukla yeni üye katılımlarının öncesinde gerçekleşememesi ve destekleme yoğunluğunun her reform ile biraz daha azaltılmasıdır. Nitekim Yeşil Kitap (1985) İspanya ve Potekiz’in Macsharry Reform’u (1992) ise Avusturya, İsveç ve Finlandiya’nın katılım öncesi gerçekleştirilmiştir. Benzer şekilde merkezi ve doğu Avrupa ülkelerine (MDAÜ) yönelik genişleme sürecine paralel olarak Gündem 2000 çerçevesinde yeni bir reform sürecine girilmiştir. AB uzun dönemde sadece OTP değil bütün alanlarda mali destek sağlamaktan çok düzenleyici (mevzuat koyan) birliktelik kazanma eğilimindedir. Dolaysıyla, Gündem 2000 çerçevesinde öngörülen harcamaları kısıcı uygulamalar gelecekte daha yaygın bir nitelik alabilecektir.

OTP sürekli bir reform süreci içerisinde olduğu göz önüne alındığında, Türkiye’nin hangi OTP’ye uyum göstereceğinin kesin olarak belirlenmesi ve ona göre hazırlıklar yapılması bazı zorlukları içermektedir. Son reform dalgası olan ve Türkiye içinde önem kazanan Gündem 2000 ile şu düzenlemeler ön görülmektedir.

-AB içe ve AB dışı piyasalarda rekabet gücünün geliştirilmesi için daha düşük düzeyde kurumsal fiyatların uygulanması

-Tarımda çalışan nüfusa adil bir yaşam standardının sağlanması

-AB nin uluslararası ticaretteki konumunun güçlendirilmesi (serbest rekabete uyumlu piyasa yapısının oluşturulması)

-Kalite için yoğunlaşma

-Çevre ile ilgili hedeflerdin OTP ile bütünleştirilmesi

-OTP’nin ikinci aşağı olarak kırsal kalkınmaya önem verilmesi

-Merkeziyetçi olamayan yönetim

Türk tarımının OTP ye uyumunun en önemli muhatabı OTP ye uyumdan en çok etkilenecek ve AB ile rekabete girecek olan Türk çiftçisi, sanayicisi ve ticaret erbabıdır. Türkiye AB tarımına uyumu başarılı bir şekilde gerçekleştirebilmek için, ülkenin imkan ve ihtiyaçları ile tutarlı bir tarımda kalkınma stratejisi çerçevesinde kırsal/ tarımsal alt yapının tarım işletmelerinin yapısının tarımdan girdi alan ve tarıma girdi veren sanayinin ve pazarlama imkanlarının iyileştirilmesi yanında etkin teknolojik kullanım gibi verimlilik ve rekabet gücünün artırılmasına imkan verilecek politikalara ağırlık verilmelidir. Böyle bir yaklaşım sadece OTP ye değil dünyadaki gelişmeler uyum içinde zorunludur.

Katılım ortaklığı belgesi uyarınca ulusal programda tarım alanında yapılması gereken düzenlemeler

Türk tarımının AB ortak tarım politikasına (OTP) uyumu ile ilgili son ve en önemli gelişme 08 Kasım 2000 tarihinde AB komisyonu tarafından açıklanan Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi ile ortaya çıkmıştır. Katılım Ortaklığı Belgesi ekonomik ölçüler kapsamında tarım reformunun sürdürülmesini öngörmektedir Katılım Ortaklığı Belgesi ayrıca, diğer konularda olduğu gibi tarım alanında da Kısa Dönem (2001) ve Orta Dönem (2002-2003) olarak iki dönem belirlemiştir. Katılım Ortaklığı Belgesine göre Türkiye Kısa Dönem de tarım alanında şu hususları yerine getirmelidir.

• İşleyen bir arazi kayıt ve hayvan kimlikleri sistemleri ile bitki sertifikaları (Bitki Pasaportları) düzeninin kurulması; tarım piyasalarının izlenmesi için idari yapının iyileştirilmesi ve çevresel, yapısal ve kırsal kalkınma önlemlerinin uygulanması
• Hayvan ve bitki hastalıkları ile mücadele için mevzuatın oluşturulması birinci önceliği oluşturacak şekilde. Topluluğun hayvan ve bitki sağlığı mevzuatı için uygun bir uyum stratejisinin belirlenmesi ve laboratuar testleri, denetim düzenlemeleri ile kuruluşları başta olmak üzere bu alanda uygulama yeteneğinin üst düzeye çıkartılması.

Katılım Ortaklığı Belgesine göre Türkiye Orta Dönemde tarım alanında şu hususları yerine getirmelidir.

• Tarımsal ve kırsal kalkınma politikaları ile ilgili müktesebat için hazırlıkların tamamlanması.
• Gıda işleme Kuruluşlarının (Et, Süt İşleme Tesisleri) AB, sağlık ve kamu sağlığı standartlarına göre modernize edilmesi ve test ve teşhis imkanlarının daha ileri düzeyde tesis edilmesi .
• Yukarıdaki açıklamalardan da görüleceği üzere Türkiye, OTP ye uyum sürecinde, birkaç yıl içinde, veterinerlik ve bitki sağlığı koşulları başta olmak üzere gerekli ve kurumsal düzenlemeleri yerine getirecek, bu dönem sonunda da uyum için gerekli bütün şartları tamamlayacaktır.

Bu alandaki AB mevzuatı, bir taraftan tüketici beklentilerini karşılarken, diğer taraftan insan ve hayvan sağlığını koruyarak veterinerlik, bitki sağlığı ve hayvan besleme sektörlerinde iç ve dış ticaretin iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Bu mevzuat , topluluk, içi ticarette veterinerlik ve bitki sağlığı kontrollerinin ortadan kalkmasını mümkün kılan Üye Ülkelerdeki ilgi otoritelerin karşılıklı olarak tanınması esasına dayanmaktadır.

Mevzuatın uyumlaştırılmasına ilaveten tek pazarın bu şekilde ortak ülkelere genişletilebilmesinin temel ön şartı, uygun bir şekilde yapılanmış ve eğitimli yönetimlerin varlığıdır. Daha genel anlamda aşağıdaki maddeleri kapsamaktadır.

• Menşe (Orijin) bölgesinde uygun muayene yapılmasına ilişkin düzenlemeler
• Dış sınırlarda olduğu gibi varış noktasında ve nakil esnasında fark gözetmeden yapılan kontroller
• Tatminkar laboratuar kontrollerine ilişkin düzenlemeler

Bu kapsamda Topluluk mevzuatının uygulanabilmesi için aşağıdaki idari yapılan mevcut bulunması gerekmektedir (aşağıda belirlenenler öncelikli yapılardır, bu teferruatlı bir liste değildir):

• Nakil imkanları da dahil olmak üzere, yeterli ve uygun eğitimli personel ve imkanlara haiz, veterinerlik, bitki sağlığı ve kalitesi ve hayvan besleme mevzuatının uygun bir şekilde uygulanmasından sorumlu olarak atanacak uygun yetkileri olan bir ulusal uzman otorite (89/662/AET ve 77/93 AET Sayılı yönetmeliklere bakınız)
• Hastalık kontrolü için acil durumlar fonu da dahil olmak üzere yeterli bir bütçe.
• Personel için (bahsi geçen alanlarda) yeterli idari talimat ve ihtimal planları( diğerleri sadece hayvan hastalıkları için),
• Örneğin,işletmelerin kontrolü,sağlık sertifikalarının düzenlenmesi (bkz.96/93 AT sayılı Yönetmelik),ekipman ve tatminkar laboratuar diagnostik düzenlemeler de dahil olmak üzere uygun laboratuar altyapılarına giriş için Uzman Merkez Veteriner Otoritesi tarafından atanan resmi veteriner hekimler;
• Örneğin, işletmelerin ve ithal edilen bitki ve bitkisel ürünlerin kontrolü (bkz.77/93 AET sayılı Yönetmelik) ve uygun laboratuar altyapılarına giriş için uzman otoriteler tarafından atanan resmi bitki sağlığı gözlemcileri,
• Örneğin , yem maddeleri üreten işletmelerin ve ithal edilen yem materyalinin kontrolü (bkz. 95/69 AET ve 95/53/AT sayılı yönetmelikler) uygun laboratuar alt yapılarına giriş için uzman otoriteler tarafından atanan resmi gözlemciler,
• Örneğin; pazara sürülen gıdaların güvenirliğinin kontrolü ve uygun laboratuar alt yapılarına giriş için uzman otoriteler tarafından atanan resmi gıda gözlemcileri.
• Örneğin; tohumların ve yetiştirme materyalinin kalite kontrolü ve uygun laboratuar alt yapılarına (bitki sağlığı ve tohumun saflığı, çimlenme oranı gibi kalite kontrolü vs) giriş için uzman otoriteler tarafından atanan resmi gözlemciler
• Veterinerlik, bitki sağlığı, bitki kalitesi ve hayvan besleme mevzuatı ile ilgili olarak dış sınırlarda ve menşei yerinde uygun yapılar ve muayene düzenlemeleri,
• Hayvan sağlığı, halk sağlığı , bitki sağlığı ve kalitesini korumak için, AB mevzuatına uygunluğu güvence altına almak maksadıyla ilgili işletmelerin hepsinin kontrolü,
• Hayvanların kimliklendirilmesinden, işletme kayıtlarının güncelleştirilmesinden ve veri tabanları da dahil olmak üzere hayvan hareketlerinin kontrolünden sorumlu bir uzman veteriner otorite;
• İşletme kayıtlarının güncelleştirilmesinden ve bitkiler için veri tabanları da dahil olmak üzere bitki hareketlerinin kontrolünden sorumlu bir uzman bitki sağlığı otoritesi,
• Ülke içindeki veteriner otoritelerinin birbirine bağlayan bir iç kompüterize sistem, bir dış hareket kontrol sistemi (ANIMO); ve bir hayvan hastalıkları belirleme sistemi (ADNS);
• Kapsamlı bir rezidil kontrol programı ve uygun laboratuar alt yapılarına giriş,
• Zoonoz kontrol programı;
• Teftiş ve takip programları
• Temyiz hakkı ve anlaşmazlıkların uzmanlar tarafından çözümlenmesi.
• Uzman otoritelerin kontrolü altında soy kütükleri oluşturabilecek etkin bir yönetici birliği
• Tohum ve yetiştirme materyalini, ulusal kontrol organları tarafından resmi olarak muayene edilmesi;

Tarım Pazarları

Ortak Tarım Politikasının (OTP) uygulanması, yönetimi ve kontrolü, uygun idari yapının kurulmasını, uyumlaştırılmasını ve/veya zorunluluğunu gerektirmektedir. Özellikle, AB Üye Ülkeleri aşağıda belirtilen hususları uygulama ve yerine getirme kapasitesine sahip olmalıdırlar:

• AB müdahale sistemi, sürekli piyasa ve fiyat gözlenmesi, içeriye alımlar, depolama, satış ve AB standartlarının uygun kuruluşlardaki stok kontrolünün ve müdahale ürünleri için kullanım/gideceği yerler konusunda bir kontrol sistemi;
• Süt ve Şeker sektörlerindeki üretim kotaları gibi, AB arz yönetim enstrümanları,
• Entegre İdari Ve Kontrol Sistemi (IACS), ve ilgili çiftlik, toprak ve hayvan kaybı.
• Ticaret ve üçüncü ülkelerin (ithalat/ihracat lisansları, vergi kota yönetimi, ihracat geri ödemeleri ve ihracat vergileri, ihracatı kontrol eden sistem) kapsayan ve Topluluk Gümrük Kodları ile ilgili kuralları içeren, Ortak Pazar Organizasyon mekanizması.

Bunun yanı sıra, FEOGA (Avrupa Tarımsal Garanti ve Yön Verme Fonu) altındaki OTP harcamalarını kontrol etmek için gerekli bütün sistemler kurulmalıdır ve Ödeme yapan Kurumlar Topluluk kurallarına göre Agredite edilmelidir.

Bazı sektörlerde, tarım ürünlerini serbest dolaşımı, örneğin; bazı pazarlama tekniklerine uyumlu, etiketleme kuralları ile birlikte boy ve paketleme standartları, analizleri, kontrolleri ve gözlemlenmelerinin, kapsamlı belirli Ortak Pazar Organizasyon Kurallarına tabidir.

Bu gereksinimleri karşılama hazırlıklarında, ortak ülkeler kamu sektöründe kurum oluşturmaya odaklanmalıdırlar. Özel sektör içinse, tarımsal ekonomideki rekabet gücünü güçlendirmek ve üretimin iyileştirilmesi, işlem ve pazarlama koşulları ile beraber üretici örgütlerinin kalkındırılması gereklidir. Sağlık ve çevre standartlarına uyumla beraber, ürünlerin prezentasyonu ve etkilenmesiyle ilgili Topluluk ihtiyaçlarına yakın pazarlama standartları ve kurallarının zamanla getirilmelidir.

Kırsal kalkınma(Konsey Yönetmeliği (AT) No:1257/1999)

Üye Ülkeler kırsal alanlar için kırsal kalkınma programları düzenleme, uygulama ve idare etmek, programların ve kişisel faaliyetlerin, mali akışını kontrol etme ve önlemlerin uygulanması ve izlenmesi, bildirilmesi, kontrolü ve analizi için, yapısal ihtiyaçlarını belirleyecek idari yapılara ve araçlara sahip olmalıdır. Programlar, söz konusu konuya veya ülkeye göre en uygun olacak şekilde, ya bölgesel ya da ulusal olarak uygulanabilir. Kullanılacak idari yapılar, örneğin; İzleme Komitelerinin oluşturulması ve sosyal ortakların tamamen katılımı ile bütün düzeydeki formal idareler, AB yönetmelikleri göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır.

Gündem 2000 paketi yatay düzeyde kırsal kalkınma önlemlerini sunmaktadır. Hedef 1 bölgeleri içerisinde, Hedef 1 programı çerçevesindeki kırsal kalkınma önlemlerinin bir kısmı FEOGA Yön verme tarafından finanse edilecek, ilave önlemlerle beraber ( tarım-çevresi, ağaçlandırma, erken emeklilik ve daha kalkınmış bölgeler) Garanti Kurallarına göre ayrıca belirlenmiş programlarla entegre edilecektir. Bu nedenle kurumlar, yetkililer, sistemler, prosedürler, kontroller ve mali kontroller Yön Verme ve ve/veya Garanti bölümündeki kurallar uygun olmaları gerekmektedir. Gerekli olduğu durumlarda, bu tür kurumlar ve araçlar atanmalı ve Komisyon tarafından onaylanmalıdır.

Belirtilmelidir ki, Gündem 2000 altındaki provizyonlar (Konsey Yönetmeliği (AT) No 1257/1999), kırsal kalkınma acquisinde zorunlu olan tek bölüm tarım-çevre önlemleridir. Bu nedenle,bunlar dışında her Üye Ülke koşullarına ve ihtiyaçlarına göre AB hükümlerini kullanabilir veya kullanmayabilirler, ve sadece bu nedenle sadece söz konusu önlemler için idare yapılarını oluşturmak ve muhafaza etmekle yükümlüdürler. Fakat herhangi bir ulusal önlemin AB kurallarına tamamen uyumlu olarak yürütülmesi için gerekli idari kontrolün olması gerekmektedir. Uygun yetkililer ulusal yetkililer tarafından atanmalı ve Komisyon tarafından onaylanmalıdır.

Orman sektörü için Üye Ülkeler, ulusun orman kaynaklarını izlemek ve sınıflandırmakla sorumlu olacak orman envanterini yürütecek, topluluk-finansmanındaki orman önlemlerini idare edecek ve komisyona rapor verecek uygun yetkililer atamaya zorunludur.

Öneriler: Ulusal Program Çerçevesinde Yapılması Gereken Çalışmalar

• Bir proje çerçevesinde topluluk tarım mevzuatı ve Türk tarım mevzuatı (bitki sağlığı, hayvan sağlığı, gıda kontrol ve ürün kalitesiyle ilgili konular dahil olmak üzere) değerlenmeli ve Türk tarım mevzuatının Topluluk tarım mevzuatına uyumu için gerekli hazırlıklar tamamlanmalıdır
• Kurumsal Yapı, Kamu Kuruluşları, Sivil Toplum Örgütleri ve işletmeler ( tarım, sanayi, ticaret/hizmet işletmeleri) bazında OTP ye uyumu sağlayacak ve uygulayabilecek şekilde güçlendirilmelidir.
• Devletin sorumluluğunda olan kırsal ve tarımsal faaliyetler, OTP göz önünde bulundurularak tek ve merkezi bir kuruluş (Tarım ve Köyişleri Bakanlığı) tarafından yerine getirilmelidir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı elemanlarına OTP ye uyum konusunda özel eğitim imkanları sağlanmalı ve bakanlık yetişmiş elemanlarla güçlendirilmelidir.
• Kırsal ve tarımsal sivil örgütlenme (kooperatifler, birlikler, meslek kuruluşları, işletmeler vb) OTP yükümlüklerini yerine getirebilecek şekilde güçlenmelidir. Hala kamu kuruluşları tarafından gerçekleştirilen bazı hizmetlerin (tarım politikası oluşturma, girdi temini, kredi temini, işleme, pazarlama, yayım gibi) yerine getirilmesinde sivil örgütlerin ve özel şahısların/şirketlerdin katkısı arttırılmalıdır.
• Tarımsal üretim yanında tarıma dayalı sanayiler ve pazarlama kanalları özellikle, borsa sistemi ve haller geliştirilmeli, ulusal pazarlarda ve topluluk pazarlarında rekabet gücü arttırılmalı. Tarım ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasında, Topluluk kural ve standartlarına uygun bir yapı oluşturulmalıdır.
• Doğal kaynaklar ile çevre ve kırsal peyzaj, Gündem 2000 göz önünde bulundurularak ülke, bölge ve havza bazında , korunmalı ve geliştirilmelidir. Kırsal alanda tarıma dayalı sanayiler ve tarım dışı ekonomik faaliyetler desteklenmelidir.
• Tarım sektörünün tüm özellikleri hakkında doğru ve yeterli bilgi edinmesine imkan sağlayacak bir “Bilgi Bankası”, “Kayıt Sistemine” geçişi de sağlayacak şekilde oluşturulmalıdır. Piyasa bilgi sistemi, daimi bitkilerin kayıt ve kadastro kayıtları ve hayvan kimlikleri ve kayıtlarını da kapsamak üzere, Bilgi Bankası’na geçişte, Topluluğun Tarım Bilgi Sistemine (Entegre Üretim ve Kontrol Sistemi: INTEGRATED ADMİNİSTRATİFE CONTROL SYSTEM-IACS) uyum için gerekli yasal ve kurumsal düzenlemeler gerçekleştirilmelidir.
• Gıda Güvenirliliği, bitki ve hayvan sağlığı ve kalite kontrol konularında, Ülke, sektör ve işletme temelinde, Topluluk sistemine uyum hızla sağlanmaktadır.
• Ciddi verimlilik ve rekabet sorunları içerisinde bulunan hayvancılık, özel projelerle güçlendirilmelidir.
• Çay, tiftik keçisi gibi OTP ye uyumdan son derece olumsuz etkilenecek ürünler için Topluluk la yapılacak işbirliği ile özel destekleme ve koruma sistemleri geliştirilmelidir.
• Yukarıdaki hususlar çerçevesinde, Türk tarımının OTP ye uyumu için gerekli mali ve teknik desteği, topluluk tarafından Türkiye’ye sağlanması imkanları aranmalıdır.

BU HABERLE İLGİLİ DİĞER GELİŞMELER

Haber listemize üye olup tarım sektöründeki haberlere, geliştirici herkese açık tartışma platfomlarına katılabilirsiniz.
.

	Mail adresinizi sol aşağıya yazın ve "Listeye Gir" butonuna tıklayın.
	Karşınıza gelecek sayfadaki formu eksiksiz doldurun.

GÜNDEM

>> Tarım alanında yapılması gereken
>> düzenlemeler

>> AB'ye üyeliğin yolu tarımdan geçer

>> Devlet dinledi

>> Tarım öğretiminin 155. yılı kutlandı
 
>> Adana'da Doğu Akdeniz Zeytin
>> Birliği kuruldu




 
ANA SAYFAYA DÖN